De Telegraaf schrijft de maandag na de Sinterklaasuitzending van 1953: “Zwarte Pieten hadden in de studio Irene een Sinterklaasdorp opgebouwd.” Presentator Johan Bodegraven ontvangt een grote groep kindertjes in de studio en er worden spelletjes gedaan. De resencent vond het een rommelig en onoverzichtelijk programma, dat vooral voor de jonge kijkertjes te lang duurde: “vermoedelijk was deze middag voor de kinderen in de studio onderhoudender dan voor de kinderen in de huiskamers.”

Dat laatste is minder vanzelfsprekend dan het lijkt. In de experimentele periode van televisie zijn de decors geschilderd in zwart, wit en grijs. Dat geeft een kille, nare sfeer in de studio, zegt Peter Zwart in een interview: “Ik had altijd het gevoel, hoe het op mij overkomt zo’n decor, zo zal dat ook zijn voor de acteurs. Dus die komen in prachtig toilet en met gekleurde kostuums in zo’n grafkelder terecht.” En zo’n grafkelder is geen plek om de Bussemse kinderen en Sinterklaas in te ontvangen. Hij wil een decor in kleur maken, ook om regisseur Willy van Hemert, die inmiddels een goede vriend is geworden, te verrassen. Een soort Sinterklaas-surprise zeg maar.

Al enkele maanden ervoor start hij samen met een cameraman en belichter met kleurproeven tussen de repetities door. Hij houdt verschillende kleuren voor de camera en meet het resultaat, de grijstint die de camera ervan maakt dus. Zo ontstaat een kaart waarop van alle kleuren de vertaling naar grijs is op te zoeken. Een belangrijk werkje want sommige kleuren zijn voor het oog heel verschillend, maar voor de televisiecamera precies gelijk. Zwart brengt zijn opgedane kennis over televisie en kleur voor het eerst in de praktijk op 5 december 1953. Het zal voor Van Hemert waarschijnlijk niet echt een verassing zijn geweest. Want Zwart vertelt al in mei in kranteninterviews naar aanleiding van zijn studiobezoek aan de BBC over zijn proefnemingen met kleur en belichting (o.a. Eindhovens Dagblad, 26-5-1953). Maar het effect als het kleurendecor er eenmaal staat is voor iedereen wel een beetje een kadootje.

Zwart herinnert zich: “Toen je daar die Sinterklaas en Pieten zag in een decor – vrij simpel van kleur, maar toch in kleur!- dat gaf zo’n warmte. Eigenlijk hadden we daar iets doorbroken. Nog niet voor de kijkers, die wisten het niet, maar de mensen in de studio ervoeren het als veel prettiger.” Over de kosten is men bij de NTS iets minder enthousiast, want kleurenverf is immers veel duurder. Men blijft dus nog een tijd in zwart, wit en grijs werken. Zwart zal zich later intensief met het vraagstuk van kleur en televisie bezig gaan houden. Midden jaren zestig werkt hij mee aan de ontwikkeling van kleurentelevisie bij Philips waarvoor hij internationaal geprezen wordt en een gouden Eremedaille krijgt. Maar het begint dus allemaal met die Sinterklaasavond precies zestig jaar geleden.

Bronnen:

• Sint voor televisie. De Telegraaf, 7-12-1953, p.2
• Interview met Peter Zwart door Jeanne van Munster, VARA radio, 2-4-1977 (Beeld en Geluid, TaakId 553282)
• Oral history van de omroep: oud-omroepmedewerker Peter Zwart door Harrie Vossen, 02-04-1991 (Beeld en Geluid, DocId 73837)