Terugspoelen (sept ’20)

Bij wijze van experiment ga ik de komende tijd maandelijks even terugspoelen. Wat gebeurde er de laatste tijd aan boeiends rondom televisievormgeving, decorontwerp, production design en aanverwante zaken?


ESC

Ik heb er al een hoop woorden aan vuilgemaakt hier en elders. Enige tijd terug spuide ik op Facebook: “Nu de eventsector dreigt om te vallen en ook de tv-industrie een flinke knauw krijgt, is het nog belangrijker dat NOS, NPO en AVROTROS daad bij hun eigen woord voegen; laten zien wat Nederland te bieden heeft op het gebied van innovatie en creativiteit. Dat betekent dus: een nieuwe NATIONALE pitch uitschrijven voor decorontwerp. Dit is het moment voor de organisatie om toe te geven dat ook decorontwerp uit Nederland moet komen. Want waarom een van de grootste klussen in de Nederlandse tv-geschiedenis gunnen aan een Duits-Amerikaanse Songfestival-veteraan en tegelijkertijd zo hoog van de toren blazen over Nederlandse innovatie en creativiteit? Waarom voor alle disciplines en toeleveranciers selecteren uit het beste uit Nederland, maar alleen voor decorontwerp een internationale pitch uitschrijven? In 2021 krijgen ze de kans iets recht te zetten.”

Maarrrr, die kans laten ze lekker liggen. De organisatie liet begin september van zich horen en is druk met het uitwerken van verschillende scenario’s. Het goede nieuws is dat het Songfestival hoe dan ook doorgaat. Maar wel met het decor van Wieder. Laf en hypocriet.

Ik hou er vanaf nu verder over op, om even te citeren uit een van de laatste e-mailtjes van Dorus van der Linden (show was niet zo zijn genre): “dat Songfestival, dat weten we nu wel.” En door.


50 jaar TopPop

Het legendarische programma beleefde september het 50-jarig jubileum en daarom veel aandacht voor het programma op het web en op tv.

  • Andere Tijden ‘Toppop Yeah’ (9 september 2020) met veel aandacht voor decors, in beeld: maquettes, tekeningen, foto’s en natuurlijk video. Ook leuk is dat Richard Groothuizen, de absolute Toppop-kenner, te gast is en een een glimp laat zien van zijn Toppop-archief. Dat maakt nieuwsgierig naar meer!
  • Dezelfde Richard Groothuizen was te gast bij radiopprogramma Spraakmakers van KRO-NCRV. Beluister terug: Spraakmakers, 2 september 2020.
  • AVROTROS maakte ook een terugblik programma, hierbij waren onder meer Frans Schupp (grafisch ontwerp) en Jaap de Groote (decorontwerp) te gast.
  • Verder nog een originele invalshoek op Spreekbuis,nl. Sybrand Verwer schreef over de ‘fake microfoon’, een van de TopPop relikwieën die door Richard Groothuizen uit de vuilcontainer werd gevist. Lees verder: ‘Fake Nieuws Toppop’
  • En als je echt weinig tijd hebt: ik maakte voor Beeld en Geluid een TILT-verhaal met foto’s en video’s uit het archief over de eerste jaren TopPop-vormgeving, met veel werk van Frans Schupp uit de depots van Beeld en Geluid. Bekijk: ‘TopPop 1970-1988: videoclips on demand’

Set Stage Screen

Nog meer muziek en vormgeving: In Rotterdam is tot half november de installatie Set Stage Screen te zien. Een mini-expo die weer onderdeel is van een onderzoeksprogramma van Het Nieuwe Instituut naar vormgeving van videoclips en live events (For the record). Er is werk te zien van enkele bekende Amerikaanse ontwerpers (Stufish, Chiara Stephenson), maar ook de Nederlandse tv-historie heeft er een plekje gekregen! Ik schreef een stukje over die geschiedenis en de videoclips avant-la-lettre van TopPop. In de tentoonstelling zijn de geweldige gipsen miniaturen van Frans Schupp te zien.

Lees verder: ‘Van TopPop tot Fata Banana. Nederlandse muziektelevisie in de jaren ‘70’ (Liselotte Doeswijk voor Het Nieuwe Instituut)


25 jaar NPO 1 Journaal

En nog een jubileum! Het NOS Radio 1 journaal bestaat 25 jaar en voor die gelegenheid was het Genootschap Radiojingles & -Tunes te gast in het programma. De mannen van het ‘Schap belichten de gehele audiovormgeving, zeg maar de jingles & tunes, van begin tot heden van deze show. Luister terug: Jingleweb 2 september 2020.


Production design & costume design

Dit voorjaar hebben production designers, costume designers en make-up artists zich verenigd in ACM Filmprofessionals. Het was in de filmwereld geloof ik het enige departement wat nog geen eigen vakvereniging had!

Wat wil ACM Filmprofessionals? Van de site: “Wij willen met deze vereniging een platform bieden waar zowel kennis gedeeld wordt als waar de mogelijkheid bestaat om zelf deel te nemen en de veranderingen teweeg te brengen die je nodig acht.” De vereniging richt zich op “ambachtelijke en inhoudelijke aspecten van deze beroepen en zet zich in voor bevordering, professionalisering en erkenning van de disciplines Art, Costume en Make-up/Hair design.”

Lidmaatschap staat open voor iedereen in het art department, costume department of hair&make-up department in de Nederlandse film werkt. Er zijn verschillende soorten lidmaatschappen met verschillende mate van ballotage. Opvallend is dat de leden een erecode moeten ondertekenen en dat het bestuur controleert of aspirant leden er een professionele beroepsethiek op na houden.

Overigens hebben een aantal kostuumontwerpers zich al eerder al ingezet voor het instellen van een Gouden Kalf voor Beste Costume Design. Die is dit jaar voor het eerst tijden het Nederlands Film Festival uitgereikt aan Alette Kraan voor MI VIDA. Zie hier de andere genomineerden.

In aanloop op het nieuwe Kalfje publiceerde De Filmkrant een artikel over kostuumontwerp met onder andere Yan Tax, Jany Temime en Bho Roosterman. Lees verder in De Filmkrant: Kostuumontwerpers over hun vak ‘Het personage is van nek tot schoen van ons’ (door Maricke Nieuwdorp)

Een Gouden Kalf voor Production Design bestaat als sinds 2001 en doorgaans is er in het NFF Professionals Programma wel een workshop of masterclass van een bekende internationale production designer te volgen. Dit jaar viel de eer aan Robert Stromberg die twee maal een Oscar won, een voor Avatar, een voor Alice in Wonderland. Je kunt de masterclass (tegen betaling) online terugzien: NFF Masterclass Robert Stromberg of je kunt het verslag van De Filmkrant teruglezen: NFF 2020: masterclass visuele effecten door Robert Stromberg.


Nieuwe huisstijl AVROTROS

AVROTROS heeft een nieuw logo, huisstijl en campagne ontwikkelt in samenwerking met Studio Dumbar. AVROTROS heeft van de omroepverenigingen het minst uitgesproken profiel, dus ga er maar aanstaan, een huisstijl ontwikkelen voor de ‘algemene’ (AVRO) en de ‘populaire’ (TROS). En dan die naam, een afkorting van maar liefst acht letters.

Cape Rock koos in 2014 voor vormgeving (hier terug te zien) die in de verte nog deed denken aan de twee oorspronkelijke omroepverenigingen en hun lange geschiedenis. In de eerste plaats de gezellige huiskamer en slogan (‘thuis bij AVROTROS’) die terug grepen op ‘het avondje AVRO‘ en ‘samen thuis‘ van de TROS. Over die huiskamers zagen we een logo als centrum waaruit concentrische cirkels uitstralen, dat greep natuurlijk nog veel verder terug, op de bekende radiogolven of aetherstralen die vanaf het begin van radio prominent in omroeplogo’s figureren. Het beeldmerk met de ‘A’ vatte ik op als een eerste stap om geleidelijk van die rare samengestelde naam af te raken. En vooral voor de AVRO als allereerste en ‘algemene’ omroep was dat een hele logische letter om te claimen. Maar Studio Dumbar slaat nu een hele andere richting in. Het A-logo verdwijnt en juist die onhandige lange afkorting AVROTROS treedt op de voorgrond, op een vrij letterlijke manier vechten de letters om prominentie op het scherm.

De grote vraag is natuurlijk; wat heeft zo’n campagne nog voor zin? Kijkersonderzoek zal ongetwijfeld hebben uitgewezen dat televisiekijkers een programma als Wie is de mol? of Radar kennen, maar dat vrijwel niemand nog weet dat dit het AVROTROS-programma’s zijn. En dat is terecht zou je kunnen zeggen, want veel van die programma’s zijn helemaal niet gemaakt door AVROTROS. Wie is de mol wordt geproduceerd door IDTV en Het geheim van de meester door POSVIDEO. Om maar eens twee voorbeelden te noemen. Maar die hebben dan weer geen zendmachtiging dus kan de AVROTROS de eer opstrijken en hun nieuwe logo erop plakken.


Watch the titles AND the credits

Watch the titles.com, een zijproject van Submarine Channel gewijd aan de vormgeving van film- en tv-titels (openingsequenties) is afgelopen zomer opnieuw opgestart. De website is vernieuwd en er wordt hard gewerkt aan nieuwe artikelen en interviews met motion graphic designers als Aaron Becker, Lisa Bolan en Hazel Baird. Neem een kijkje en laat van je horen als je een iconische filmtitel sequentie uit het verleden aan deze sit toegevoegd wil zien!

Tegelijkertijd maakt Netflix het ons wel erg makkelijk om de openingssequenties te skippen en het afkijken van de credits is bijna onmogelijk. Ik ben niet de enige die dat HEEL ergerlijk vind, Daniel Pemberton schreef voor The Guardian een mooi pleidooi voor de aftiteling: ‘The end of credits: why doesn’t Netflix want us to watch them?


Update Designarchieven

Minder ‘leuk’ om terug te lezen wellicht, maar wel belangrijk: er wordt vooruitgang geboekt met betrekking tot de erbarmelijke staat van ontwerp- cq designarchieven in Nederland. In 2018 trokken de Beroepsorganisatie Nederlands Ontwerpers (BNO) en een aantal andere partijen uit het veld aan de bel. Er kwam geld vrij en onder leiding van Het Nieuwe Instituut is in samenwerking met een groot aantal experts en instellingen het begin van een plan aan het ontstaan. Op 30 september presenteerden de betrokkenen hun Visiedocument, wat via de website van Stichting Designgeschiedenis terug te lezen is. Bij Het Nieuwe Instituut vind je meer informatie over de achtergrond en de voortgang van dit project.


Tips voor de redactie: mail naar het bekende adres!