Maquettebouw

Links 

Inventarisatie ontwerperfgoed

Maquettes zijn kwetsbaar en nemen in vergelijking met foto’s of tekeningen relatief veel ruimte in beslag. Daarom zijn er maar weinig maquettes van de afdeling bewaard gebleven. Een enkele keer hebben decorontwerpers zelf een aantal maquettes bewaard en er zullen ook maquettes te vinden zijn bij regisseurs en programmamedewerkers. Ik beperk me in dit overzicht tot maquettes die gemaakt zijn voor televisieprogramma’s.

1. Beeld en Geluid

1a. Objectencollectie 
Beeld en Geluid heeft een aantal maquettes in beheer, veelal afkomstig van het Omroepmuseum. Via deze link: overzicht in.beeldengeluid.nl is een deel van deze objecten op te vragen. Let op: de metadata die Beeld en Geluid bij deze objecten geeft (titel, beschrijving, trefwoorden) zijn van slechte kwaliteit, bevatten veel fouten of ontbreken geheel. Bovendien ontbreken een groot aantal programma-maquettes in dat overzicht.
Hieronder een lijst naar de maquettes die vervaardigd zijn ten behoeve van televisieproducties. Maquettes die niet door decorontwerpers en/of de onderafdeling maquettebouw zijn gemaakt heb ik niet opgenomen in deze lijst. De links verwijzen naar de 360-graden foto’s die Beeld en Geluid maakte in het kader van ‘Topmodellen in Beeld en Geluid’ in 2015.

  • 5028357: Rudi Carrell show, Hans Christiaan van Langeveld (VARA, datum niet bekend)
  • BG0127703 (-4.09): Klop op de deur, Fokke Duetz en Els Salomons (KRO, 1970)
  • 5039854: Woodhouse en public, Freek Biesiot (TROS, 1972)
  • 15184: Barend is weer bezig, Freek Biesiot (VPRO, 1972)
  • 15189: Waar heb dat nou voor nodig, Freek Biesiot  (1973)
  • 5027893: Swiebertje (onderdelen), Ton van Roemburg (NCRV, 1974)
  • 10482 (-4.10): Van gewest tot gewest ( ca 1975-1981)
  • 5028373: Sesamstraat, Dorus van der Linden (1977-1981, NOS)
  • 5028209: Blufshow, Arnold Kroon (1984)
  • nr niet bekend: Sterrenshow, Hub Berkers (VARA, 1984-1986)
  • 15183: Biografie, Freek Biesiot (1986)
  • geen nr (-4.10): Verona (Veronica, 1988-1989)
  • 5039614: Twaalf provincieënspel, Arnold Kroon (AVRO, 1989-1990)
  • 15190: De zomer van ’45, Freek Biesiot (NCRV, 1991)
  • 5028174: Laat je niet kennen, Nick de Weerd (VARA, 1994)
  • 5028145: Olympische Winterspelen Lillehammer Noorwegen, Lilian Dol (NOS, 1994)
  • 5028387: Kinderen voor kinderen 1995, Chris Koolmees (VARA, 1995)
  • 5028388: Kinderen voor kinderen 1996, Chris Koolmees (VARA, 1996)
  • 5035645: Laat de Leeuw, Chris Koolmees (VARA, 1996)
  • geen nr: De kip is klaar, Chris Koolmees (1998)
  • 5035741: Ouwe jongens, Chris Koolmees (2001)
  • 5028454: De ark van Noah (programmatitel en datum onzeker)

Er blijken ook maquettes, miniaturen en props te zijn die door decorontwerpers en/of maquettebouwers aan het Omroepmuseum zijn geschonken, maar die in het kader van dit onderzoeksproject niet gevonden zijn in de depots van Beeld en Geluid. Van onderstaande maquettes/miniaturen/props is de standplaats en/of objectnummer onbekend:

  • Herodotus of Periander: diverse props en miniaturen

Dan zijn er in het depot maquettes gevonden zonder nummer en vermelding waarvan ik ook de programmatitel, datum en ontwerper niet heb kunnen achterhalen. Herken je een maquette op onderstaande vier foto’s? Laat dan een reactie achter onderaan deze pagina.

1b. Fotocollectie 

Beeld en Geluid bezit het archief van de voormalige Fotodienst van de NTS/NOS/NOB. Deze fotodienst maakte in opdracht van programmamakers, maar ook van decorontwerpers, foto’s op de set en desgewenst van maquettes. Via deze link: Overzicht in.beeldengeluid.nl is een deel van de gedigitaliseerde foto’s met maquettes te zien. Let op: de metadata bij deze foto’s (titel, beschrijving, trefwoorden) zijn van matige kwaliteit, onbreken vaak of bevatten fouten. Bovendien staan er in het foto-overzicht op in.beeldengeluid.nl ook maquettes die niet door de maquette-afdeling vervaardigd zijn en maquettes die niet voor televisieprogramma’s zijn gebruikt.

Hieronder staan directe links naar foto’s van de Fotodienst waar het atelier en/of de medewerkers van de onderafdeling Maquettebouw in beeld zijn:

2. Particuliere collecties

2a. Martien van den Dijssel

Martien van den Dijssel verzamelde in de loop van de jaren veel foto’s en andere documentatie van de onderafdeling maquettebouw, de afdeling Decorontwerp, de hoofdafdeling Ontwerp, de Dienst Programma Faciliteiten en de NTS/NOS/NOB. Onderstaande onderdelen van zijn archief zijn nog in prive-bezit en door mij gedigitaliseerd in het kader van het onderzoeksproject:

  • Polaroids en foto’s van gemaakte maquettes, miniaturen, props en special effects, periode ca 1968 – 1995
  • Knipsels en artikelen: interview Fried van der Linden in VARA gids, 14-2-2000; ‘de vierkante centimeter’ artikel over  afdeling maquettebouw in NCRV Gids januari 1993; knipsel tentoonstelling bij Dehnert & Jansen maart 1980; knipsels over De dief (VPRO, 1974); knipsel over tentoonstelling bij Theater-Galerie Pompon
  • Foto’s van het decoratieatelier en decorateurs in decorcentrum Kampstraat; foto’s van een werkbezoek aan de Ardennen, periode 1961-1968
  • Foto’s van werkplek en medewerkers maquetteafdeling in het Decorcentrum Mediapark, 1973-1987
  • Foto’s van werkplek en medewerkers maquetteafdeling in het Hoofdgebouw Mediapark en Decorcentrum, 1987-1995
  • Foto van medewerkers afdeling Decorontwerp ca 1960
  • Documentatie betreffende loopbaan Martien van den Dijssel: NTS identificatiebewijs, NOS identificatiebewijs

De onderstaande onderdelen heeft Martien in het kader van dit onderzoeksproject aan mij overgedragen. Deze zaken zullen in de toekomst naar Beeld en Geluid gaan.

  • Blauwdruk van decorontwerp van Misjel Vermeiren voor onbekende productie
  • Kostuumontwerp van Wim Bijmoer voor onbekende productie
  • Houten koffer voor transport grafisch materiaal, vervaardigd door maquetteafdeling
  • Documentatie onderafdeling maquettebouw: Stageverslag Caroline Borst 1993; verhuisbericht 1973; overzicht vakmatige bekwaamheden 1990; functiebeschrijving 1990; Nota Jac Hey 1960
  • Documentatie hoofdafdeling Ontwerp: prijslijst tentoonstelling Aemstelle 1969; opbouw Exempla ’74; overzicht definitieve inschalingsvoorstellen nav invoering nieuwe functiestructuur Ontwerp; overzicht huidige funktieindeling 1976; correspondentie NOB betreffende Project functiewaardering 1991; verhuisbericht Grafische afdeling 1978; brochure NOB Design; Nieuwjaarskaart NOB Design 1993; NTS brochure 1960; NOB Design agenda’s 1989, 1990, 1991; Werknota Projectgroep Ontwerp 1974; affiche tentoonstelling ‘Televisiedekors. Op de voorgrond of als achtergrond’ 1985; twee folders/flyers voor tentoonstelling ‘Open Beelden’ 1967; verslag ‘Polen oktober 1979’ (Emanuelle Houben en Frans Lasès)
  • Interne documentatie Dienst Programma Faciliteiten, NOS Facilitair Bedrijf en NOB: inschalingsvoorstellen 1977-1978; plattegronden hoofdgebouw; productiegang; verslag van Verkeke inzake organisatie Facilitair Bedrijf NOS; informatiebrochure ‘Welkom in het Hoofdgebouw’; informatieboekje ‘Welkom bij de televisie’ 1967; NOB Kompas 1988; NOS informatieboekje ‘Haal meer uit uw werk’ 1978; brochure ‘Sociaal beleid in het NOB’; twee folders van de afdeling Interne mobiliteit NOB; boekje ‘Radio en televisie in Nederland’ 1976; boekje ‘AV jargon’ 1989; NOB telefoongids 1991; informatiebrochure ‘Facilitair bedrijf: Het Schakel- en Uitzendcentrum 4a’ 1984; NOB Personeelsbericht 1992; affiche ‘Steun de aktie! Omroep solidair’ (Polen); affiche introductie nieuwe huisstijl NOB 1988; magzine ‘Facilitair bedrijf: Televisie maken; ‘t blijft mensenwerk’ 1984; boekje ‘Functiewaardering binnen het NOB’ (HAY) 1991; folder met grafische weergave productiegang en besprekingen
  • Promotiemateriaal NTS/NOS/NOB ea uitgaven van de afd In- en externe betrekkingen: kerst/nieuwjaars-ansichtkaarten 1993; kwartetspel; NOS-informatiebrochure ca 1969; NTS-informatiebrochure 1961; NOS-brochure ‘Ir, H.H.S. a Steringa Idzerda: 60 jaar Nederlandse Radio-omroep’; NOS-brochure ‘Achter de schermen van het scherm’ 1985; poster met illustraties (Johan Volkerijk) en uitleg over productieproces tv; boekje ‘Bonjour Monsieur Melies! van Nicolaas Wijnberg’ 1985; twee informatiebrochures NOB 1988; folder ‘Omroep en Hi-fi’ 1973; folder ‘Huishoudboekje van de omroep’ 1973; folder ‘Hoe onstaat een televisiedekor?’ 1976; folder ‘Voor een dubbeltje op de eerste rij’ 1976; folder ‘Kent u de omroep?’ 1967; folder ‘Creatief luisteren’ 1967; FB Magazine november 1987; magazine NOB Interactive Nieuws 1996
  • Uitgaven van het NOS Opleidingscentrum: boekje ‘Truuk ’73’; boekje ‘Licht en kleur’; boekje ‘Televisietechniek’; boekje ‘Het NOS kleurentelevisie kleursysteem van Herman Meijer’; folder met overzichts camera-shots
  • Overigen: publicatie ‘Kunst op de buis 1979’; Museumjournaal 4, 1979; Spreek’buis 982, 2010 en Spreek’buis 983, 2010

2b. Endemol
In de jaren negentig zijn een aantal mooie maquettes in bruikleen gegeven aan Joop van den Ende die ze in de lobby van de studio’s in Aalsmeer tentoon heeft gesteld. Over de overeenkomst is op een later moment onenigheid ontstaan, volgens de afdeling Decorontwerp ging het om een bruikleen, volgens Van den Ende ging het om een schenking. Mogelijk zijn de maquettes bij de fusie van Van den Ende en John de Mol weggegooid. Van twee maquettes is de huidige standplaats bekend, dus wellicht zijn er meer maquettes uit deze groep bewaard gebleven. Heb je informatie over een van deze maquettes of kan je het onderstaande lijstje aanvullen, neem dan contact op of laat een reactie achter onderaan deze pagina.

    • SesamstraatDorus van der Linden: standplaats Beeld en Geluid
    • tent Sterrenshow, Hub Berkers: standplaats Beeld en Geluid
    • Villa Decamerone/Lessen in liefde, Jaap Binnerts, Hub Berkers
    • Toren van Babel, Henk Tilder
    • Utrechtse Domtoren voor Dynastie der kleine luyden, Wim Bijmoer
    • 1,2,3 show, Roland de Groot (samen met Van den Ende te zien op deze foto van fotograaf Leo Vogelzang)

Reageer