Tag Archives: stage design

Stage reveal Eurovisie Songfestival-decor

Posted on by
Reply

Vandaag werd het Eurovisie-decor onthult. Het decor wat nu in Ahoy staat verschilt nogal van de impressies die we eind 2020 te zien kregen. Ik vond het lastig om daar een oordeel over te vellen, het was summier en leek mij wat leeg. Tegelijkertijd had Florian Wieder uitgelegd dat dát ook het concept was, hij had zich naar eigen zeggen laten inspireren door het vlakke Nederlandse landschap en de horizon. Nou ja, dat vertaalde zich dus in een langgerekt podium met daarachter een langgerekt scherm. Het leek mij een uitdaging om daar interessante televisie van te maken, maar het was doordat het zo uitgekleed was -Wieder noemde het ook ‘anti-design’-, in ieder geval een opvallend ontwerp, iets waarmee Nederland zich als land van innovatie en design op de kaart zou gaan zetten. Pijnlijk wel dat dat blijkbaar met een niet-Nederlandse decorontwerper moest.

Fotograaf Nathan Reinds, copyright NOS/AVRO/TROS

Maar wat nu in Rotterdam staat, waarvan hierboven een foto, heeft weinig meer te maken met de soberheid van het ontwerp van vorig jaar. Podium en scherm zijn kleiner geworden, of beter gezegd; in elkaar gedrukt, waarbij ze meer driehoekig dan langwerpig zijn geworden. De zitjes voor de landen (de ‘green room’) staan prominent voor het podium, want er mag maar beperkt publiek aanwezig zijn bij de shows.

Ik zie veel verschillende vormen en lijnen door elkaar en dat is al geen goed begin. Het podium heeft een soort high-tech gestroomlijnde sci-fi zijvleugels, die waren er eerder ook al, maar vallen nu meer op omdat het hoofdpodium korter is. Roland de Groot, die vandaag te gast was en een rondleiding kreeg in Ahoy, merkt op dat deze vleugels er prachtig uitzien, maar dat ze in geen enkel shot te zien zullen zijn. Auw. Het formaat van het podium en scherm is sinds 1984, de laatste keer dat De Groot een Eurovisie Songfestival-decor ontwierp gigantisch veel groter geworden, van 10 naar 100 meter. Maar de shots… die zijn maar van 3:4 naar 9:16 gegaan. Op een medium close anno nu zie je niet wezenlijk veel méér van het decor dan op een medium close uit 1984. En uiteindelijk is de keuze; de artiesten zien optreden of de zijvleugels van het decor in beeld brengen?

De vorm van het scherm is opvallend en heeft wel iets van een vlieger die op het strand is gestort en door tweeën is gebroken. Of is het de staart van een walvis? Nee natuurlijk, de kleur blauw…., dit is de staart van een KLM-vliegtuig dat recht in zee stort, dat verklaard ook de zijvleugels. Of toch, de vorm sluit aan bij de vorm van Ahoy zelf, en verschillende mensen wezen me op de gelijkenis tussen het hoofdpodium en de voorgevel van Ahoy. Alle moderne architectuur in Rotterdam… en dan kiezen voor Ahoy als inspiratie. Origineel is het wel. Anti-design is het absoluut!

Foto: Signify.com

De opvallendste vormen, de staart en de zijvleugels, komen niet terug op andere plekken in de ruimte. In tegenstelling tot de scherpere hoeken van het hoofdpodium-gedeelte hebben de vierkante green room-zitjes juist weer afgeronde hoekjes. Sommige zitjes zijn recht en sommige schuin naar het podium gericht en omdat de verdeling niet symmetrisch is, oogt het rommelig op de vloer. Dat komt door de vorm en plaatsing van catwalk en tweede podium, die overigens, in tegenstelling tot hoofdpodium en achterscherm niet driehoekig maar rechthoekig en vierkant zijn. En waar hoofdpodium en scherm volstrekt symmetrisch zijn, staan catwalk en tweede podium juist schuin in de ruimte, vandaar die gekke verdeling van de zitjes. De catwalk staat gelukkig wel in lijn met het linker deel van het hoofdpodium. Maar wat is nu de bedoeling? Moeten beide delen ( hoofdpodium-deel en catwalk + tweede podium) nu bij elkaar passen of juist niet? Het is nu van beide een beetje en dat is dus nét niets.

Het decor schijnt verder nog vol met ‘hidden gems’ te zitten, zoals het eerder onthulde haakse doorzichtscherm. Bekend is ook dat het scherm achter het hoofdpodium open zal gaan. En voor het scherm vliegen nog kleinere langwerpige schermpjes, wolken wellicht? En dan komen er nog augmented reality sets en losse AR-elementen overheen. In een ogenschijnlijk eenvoudig decor, zouden dat waarschijnlijk echt verrassingen zijn. Maar blijft dat overeind als de basis zo’n rommeltje is? Ik mis dat waar Florian Wieder nu juist zo sterk in is; een uitermate versimpelde vorm die een uitermate versimpelde representatie van het land is: de ster/driehoek in Israel die overal in verwerkt zat, de ronde boeg/bogen voor Portugal. Het centrale concept is letterlijk met één of twee woorden uit te leggen. Daarbinnen kan dan per liedje van alles gebeuren, maar er is één basisvorm die je als het ware ankert aan de plek waar de show vandaan komt. Dat is hét kernelement van het Eurovisie Songfestival: verscheidenheid in samenhang. De horizon heeft als basisconcept weinig beeldende en onderscheidende kracht om die samenhang te creeëren, misschien té weinig. Wieder heeft het zich daar knap lastig mee gemaakt. Het is spijtig dat het hem niet is gelukt om zijn concept te bewaken en te verdedigen tegen de rommeltjes en lampjes die er nu met de haren bijgesleept zijn. Hoewel hij zijn best doet om het een en ander uit te leggen, beklijft vooral de korte typering van Head of Production Erwin Rintjeman: het beeld van een ‘candy shop’.

Tot slot; de manier waarop het EuroVision-logo twee maal op het achterscherm is geplaatst, belooft niet veel goeds voor wat we aan graphics op dit scherm kunnen verwachten, dít ziet er in ieder geval niet uit. Het het taartdiagram-logo in het midden springt er op alle foto’s wat mij betreft uit, helaas niet om de juiste reden. Aan het logo mankeert namelijk niets, dat heeft een sterk verhaal en is opvallend, precies wat ons belooft was: Dutch design en Nederlandse innovatie enzovoorts. Juist daarom detoneert het verschrikkelijk met het willekeurige allegaartje er omheen. En dat in deze foto-op is gekozen is voor oranje en fuchsia lichtaccenten spreekt ook boekdelen. Van alle kleuren in het kleurrijke logo, zijn oranje en fuchsia respectievelijk nauwelijks en helemaal niet vertegenwoordigd.

Ik zie in deze presentatie van het decor twee dingen: 1) Een opeenstapeling van compromissen, bezuinigingen, aanpassingen en gemiste kansen waartussen iets van een concept of visie geheel verloren is gegaan. 2) Drie disciplines (grafisch, decor en licht) die compleet hun eigen ding aan het doen zijn en zich niets aantrekken van het idee dat ze samen een televisieshow moeten maken. Als Florian Wieder in dit filmpje het compliment van de presentatrice weerspreekt, ‘I don’t know if it’s a masterpiece’, dan vermoed ik dat dat geen kwestie is van beleefde bescheidenheid.

Je mag een decor eigenlijk pas na uitzending echt beoordelen. Dus ik wacht in spanning af, misschien komt het helemaal goed en blijkt wat nu een neerstortend vliegtuig lijkt, ineens een prachtige zwaan.

Wie o Wieder?

Posted on by
Reply

Nog 200 dagen tot de grote finale van het Eurovisie Songfestival (ESF). Voor het eerst sinds 40 jaar in Nederland. Voor het eerst in 40 jaar weer een kans om de wereld te laten zien wat ‘wij’ aan televisie- en designtalent in huis hebben.

Dat is in ieder geval de missie die de Nederlandse ESF-organisatie de dag na de overwinning van Duncan Laurence in een persbericht naar buiten bracht. Het Eurovisie Songfestival zal “een visitekaartje worden van Nederlandse creativiteit en media-innovatie”. Dat statement had vermoedelijk iets te maken met het ‘wat moet dat allemaal wel niet gaan kosten’-gemopper dat al losbarstte voordat Duncan überhaubt één stap in Tel Aviv had gezet. Op deze manier komt de aanzienlijke investering van (grotendeels publiek geld) tenminste nog ten goede aan de Nederlandse creatieve industrie. Economisch nut, daar valt niets tegen in te brengen.

Mooi, dacht ik, een Nederlandse decorontwerper krijgt dit jaar een kans om zich via het ESF internationaal te profileren! Goed voor de internationale positie van Dutch design ook. Dat gaat al lekker, maar zo’n extra zetje kan geen kwaad. Als we kijken naar de samenstelling van het creatieve team gaat het helemaal de goede kant op: er zijn Nederlandse regisseurs, een Nederlandse lichtontwerper, Nederlandse sounddesigners, een Nederlandse technisch producent en zo verder. Ook in de selectieleidraad bij de tenders voor leveranciers van het fysieke decor, als ook de tenders voor led-schermen, lampjes tot en met beveiliging en catering, laat de organisatie een duidelijke voorkeur blijken voor Nederlandse aanbieders (zie paragraaf 4.14 op pagina 16 over taal). De voortekenen voor Nederlandse stagedesigners zijn gunstig.

Of niet? De resultaten uit de laatste tien jaar geven minder reden tot nationalistisch optimisme.

Florian Wieder

Als je in de recente geschiedenis van ESF-decors duikt, kun je niet om Florian Wieder heen. Hij ontwierp sinds 2011 maar liefst zes maal voor het ESF. Wie is deze Florian Wieder en hoe is hij min of meer de vaste ESF-ontwerper geworden?

Wieder werkt sinds halverwege de jaren negentig als decorontwerper in Duitsland. Hij is verantwoordelijk voor televisiedecors van bijvoorbeeld de Duitse versies van All You Need Is Love en X Factor. In 2005 opent hij een kantoor in Los Angeles en lukt het hem om voet aan de grond te krijgen in de Verenigde Staten. Na het binnenhalen van de decoropdracht voor de MTV Awards in 2007 gaat het snel en nestelt hij zich stevig in de internationale top. Naast Amerikaanse en Duitse tv-shows verzorgt hij production design of creative production voor liveshows van internationale artiesten als Jennifer Lopez en Beyoncé (zie verder zijn IMDb– en Wikipedia-pagina).

Het ESF komt in 2011 binnen zijn bereik als Lena Meyer-Landrut de editie van 2010 wint. En dan is Wieder natuurlijk dé aangewezen persoon. In Düsseldorf zet hij een indrukwekkend decor neer waarvoor hij de Deutsche Fernsehpreis toegekend krijgt. In de jaren daarna mag hij vervolgens ontwerpen voor de ESF-edities in Azerbeidzjan (2012), Oostenrijk (2015), Portugal (2018) en Israël (2019).

De Zweden en de Denen

Florian Wieder heeft niet het alleenrecht op ESF-decors. Het lukt Denemarken (2014) en Zweden (2013 en 2016) om een decorontwerper uit eigen land naar voren te schuiven. Het decor voor Denemarken van Claus Zier is mijn persoonlijke favoriet. Een decor dat met een zeer sobere basisvorm en veel technisch vernuft wat mij betreft de toon zou moeten zetten voor Rotterdam 2020. Ook de Zweedse decors, vooral die van 2016, oogstten internationaal veel lof. Dit laatste ontwerp van Frida Arvidsson en Viktor Brattström werd gezien als gedurfd en spannend, met zeer aanwezige ruimtelijke elementen, veel lagen en diepte, en een uitgebreid scala aan licht- en videomogelijkheden.

Ook het afgelopen jaar is er een poging gedaan om tegen Wieder op te bieden, ditmaal echter zonder succes. De uitslag en enkele wetenswaardigheden over de tender lekten uit en zo weten we dat uit zeven inschrijving de voorstellen van de Israëlische Forma Studio (geleid door Maya Hanoch, die in 1999 het ESF-decor voor Israël ontwierp) en die van Florian Wieder als favorieten overbleven. Beide werden gevraagd om een tweede voorstel in te dienen, waarna een professionele commissie het ontwerp van Wieder koos. Hanoch was niet blij: “We are very disappointed by this decision.  They told us that the two designs were excellent. We did a spectacular stage design for Eurovision. Eurovision is happening in Tel Aviv and should be shaped by the Israelis.” Ik ben het eens met Hanoch, het ESF is een zaak van nationale trots. Het zou een blamage zijn voor Nederland, voor Dutch design, als het dit jaar ook niet zou lukken.

Wanneer en hoe?

Net als in Israël zal een tender uitgeschreven zijn voor het decorontwerp. Die voor decorbouw staat trouwens online (op TenderNet), maar de tender voor decorontwerp is – bij mijn weten – nergens te vinden en er is dus helaas verder niets te zeggen over hoe deze tender is opgesteld, wat de selectiecriteria zijn, hoe de tender verspreid is en wie er ingeschreven hebben.

Als het Nederlandse team ongeveer dezelfde planning volgt als in Israël dan zal het besluit waarschijnlijk rond deze tijd vallen. Want vorig rond deze tijd lekte de keuze voor Wieder uit. In andere jaren koos de organisatie ervoor om de naam van de stagedesigner pas begin december te onthullen. Dan is het voorlopig ontwerp verder uitgewerkt en gaan de voorbereidingen van start. De eerste beelden zien we in de regel pas veel later, als in april begonnen wordt met de bouw.

Hoe zal de onthulling van het decor of de ontwerper ervan gaan? Als het een Nederlandse ontwerper wordt verwacht ik in december toch minstens een kwartier zendtijd in De Wereld Draait Door. Voor de onthulling van de slogan werd op 23 oktober immers ook ruim de tijd genomen en decorontwerp is natuurlijk minstens zo interessant, kostbaarder bovendien. En als het toch weer Wieder wordt? Dan verwacht ik een stille trom. Knappe spindoctor die een keuze voor een Duitse designveteraan kan verkopen als het “visitekaartje voor Nederlandse creativiteit en media-innovatie”.

We wachten af…

UPDATE 30-10: Ik loop achter op het ESC-nieuwtjescircus. Sietse Bakker liet 25 oktober bij RTL Boulevard al weten dat het decor van de Eurovisiesongfestival is al rond is: “We hebben zelfs al stiekem gekozen. Als je een decor kiest ga je daarna dat uitwerken met technische tekeningen en lichtontwerpen. Je moet al snel een keuze maken. Die keuze hebben we al gemaakt en gaan we binnenkort bekend maken.”