Eugenie Herlaar achter haar nieuwsdesk in 1966 ©Beeld en Geluid
Het belangrijkste stuk in een journaaldecor is natuurlijk de nieuwsdesk. De nieuwsdesk was in de jaren vijftig en zestig nog gewoon een bureau’tje, zo’n stalen ding waar ook de journaal-redactie en alle andere NTS-medewerkers achter zaten te werken. Die bureau’s zijn op de rommelmarkten nog gemakkelijk op te snorren, maar de nieuwsdesks daarna zijn helaas heel wat lastiger vinden. Net als de rest van het decor zijn ze op een enkele uitzondering na, weggegooid.
Gijs Wanders acher de nieuwsdesk van Dirk Debou, 1995
Het team dat in 1995 aan de slag ging met de vormgeving van het NOS Journaal (en Studio Sport, Jeugdjournaal, Actueel, Den Haag Vandaag) maakte voor het eerst echt flink werk van de nieuwsdesk(s). Met de gong als uitgangspunt ontwierp Dirk Debou een decor met veel lijnen, warme kopertinten en matglanzende metalen oppervlaktes. Andé Postma was destijds zijn tweede man en nam onder meer het Jeugdjournaal voor zijn rekening.
Het aardige is; van deze vormgeving bestaan nog twee desks. Waarschijnlijk zijn het de enige twee nog bestaande nieuwsdesk uit de geschiedenis van het NOS Journaal. Maar helaas, ze zijn niet te zien in de tentoonstelling…. Ik zal uitleggen waarom.
Nieuwsdesk Bureau van Dirk Debou
De NOS Journaal-desk waar onder andere Humberto Tan, Philip Freriks en Sacha de Boer in de periode 1995 en 2001 achter zaten, staat bij Dirk Debou thuis in Amsterdam en komt daar waarschijnlijk nooit meer vandaan. Het grotendeels stalen gevaarte is toen de decorontwerper deze woning betrok met een kraan door het dak getild. Dat dak was destijds opengebroken om er een nieuwe raampartij in te bouwen en nu staat het bureau als het ware opgesloten in het huis en doet het dienst als bureau.
Aldith Hunkar achter de Jeugdjournaal-desk van André Postma,1995. ©Beeld en Geluid
Ook de futuristische Jeugdjournaal-desk van André Postma heeft een tweede leven gekregen. Postma heeft hem niet thuis in gebruik als bijzettafel, deze desk is nog een aantal weken per jaar op televisie. De NTR gebruikt hem namelijk in het decor waaruit Dieuwertje Blok het Sinterklaasjournaal presenteert. De desk heeft wel behoorlijke metamorfose ondergaan: hij is goud gespoten en versierd met rode strikken, kadootjes en pepernoten. We vonden de desk in deze staat toch niet zo passen in de tentoonstelling….
Dieuwertje en Sinterklaas achter de ‘versinterklaasde’ Jeugdjournaaldesk. © NTR
Maar het was een lastige beslissing. Juist omdat het het de enige nog bestaande – en verplaatsbare – nieuwsdesk is die ik heb kunnen vinden. De rest is allemaal in de kraker beland. Niet zo gek natuurlijk, moet je je eens indenken hoeveel ruimte je nodig zou hebben als je alle decors en alle decorstukken uit de televisiehistorie zou willen bewaren. Dat kost een hoop ruimte en een lieve duit. Tekeningen zijn wat dat betreft makkelijker te bewaren. Postma heeft zijn werktekening voor de Jeugdjournaal-desk uit 1995 nog!
De werktekening van André Postma uit 1995 (klik voor een vergoting)
In de tentoonstelling Show me the news (Museum Hilversum tot en met 22 maart) is meer werk van André Postma en Dirk Debou te zien. Na hun NOS Journaal-vormgeving hebben ze beide ook voor RTL Nieuws decors ontworpen, Debou in 1998 en Postma in 2003. En daarvan zijn maquettes, tekeningen, foto’s en fragmenten te zien. Geen desk helaas, maar wel een nieuwsdesk op schaal… Kom maar kijken!
