Cronenberg & Spier

Screenshot from 2014-06-06 18:47:53
Bij EYE in Amsterdam worden dezer dagen rekwisieten, props en artwork voor de aankomende tentoonstelling over regisseur David Cronenberg (open vanaf 22 juni) uitgeladen en opgesteld. Cronenberg werkt bijna altijd samen met production designer Carol Spier, en zij is dus deels verantwoordelijk voor die typische viscerale science-fiction look in films als Videodrome (1983), The Fly (1986), Dead Ringers (1988), Naked Lunch (1991) en eXistenZ (1999).

In 2012 was Spier te gast bij het IFFR en werd ze geinterviewd door ‘designprofessor’ Timo de Rijk. Het hele interview is gefilmd en online te zien op het YouTube-account van het IFFR. Een goede voorbereiding op de tentoonstelling waar hopelijk veel van haar werk te zien is.

Lingo, Motus

Naast het zoekwerk in de depots bij Beeld en Geluid ben ik nog steeds bezig met het verzamelen van biografische informatie en oeuvrelijsten van decorontwerpers. Zo heeft bijvoorbeeld Gonny Geerlings (die sommige misschien kennen als Gonny Stoffers) vandaag een pagina gekregen in de Beeldengeluidwiki.nl.

Decorontwerp Lingo (VARA, 1989-1995) - prive-archief Gonny Geerlings

Decorontwerp Lingo (VARA, 1989-1995) – prive-archief Gonny Geerlings

Bij haar verhuizing naar Frankrijk heeft zij bijna haar hele archief aan decorontwerpen weg moeten doen, maar gelukkig zijn er een paar dingen ontsnapt aan de papierversnipperaar. Zoals haar ontwerpen voor Lingo (VARA, 1989-1995). Geerlings heeft zeer goede herinneringen aan dit programma en de samenwerking met de opdrachtgever IDTV. Lingo blijkt na het eerste seizoen een hit en voor het tweede seizoen gaat het decorbudget dus omhoog. Het concept blijft hetzelfde maar er er kan nu veel meer qua licht en techniek. Het programma slaat zelfs internationaal aan en IDTV verkoopt het format in 1990 al aan het Franse Antenne 2. Inclusief de vormgeving!

Uit de depots: schetsen Hamelen

Teruggevonden! De mensen achter de website van de kinderserie Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer? (KRO) wisten dat ze er moesten zijn, maar ze waren lange tijd onvindbaar bij Beeld en Geluid. Gelukkig zijn deze schetsen van Jan P. Koenraads nu weer terecht. Regisseur Tineke Roeffen schonk ze in 2000 aan het Omroepmuseum (nu Beeld en Geluid).

De tekeningen staan ook in de Gallery van Jan P. Koenraads in de Beeldengeluidwiki.nl. Meer decortekeningen van Koenraads (en ook van Herman Coenen en Mia Schlosser) voor Hamelen zijn hier te bekijken: Hamelen.kindernet.tv

Decors van Dorus: The basement

Dorus van der Linden stuurt me regelmatig herinneringen en anekdotes die te mooi zijn om voor mezelf te houden. Het beeldmateriaal bij deze reeks artikelen komt uit zijn prive-archief.

Decorontwerp The Basement (VARA)- Dorus van der Linden

The Basement (ca 1966 zomer 1968)
Scenario: Harold Pinter
Regie: Nick van den Boezem
VARA / eindproductie Santbergen (niet uitgezonden)

“Nick van den Boezem wilde als eindproductie van zijn televisieregiecursus bij Opleidingsinstituut Santbergen een gedeelte van het drama The basement van Harold Pinter opnemen en mij werd gevraagd daarvoor het decor te ontwerpen. Centraal in het decor stond een ijzeren spijlenbed waarop zich het een en ander afspeelde. Van den Boezem had mij verteld de acteurs de vrijheid te hebben gegeven hoe ver ze hierin wilden gaan, en dat was nogal ver!

Iedereen die niet bij de opnamen nodig was werd daarom verzocht de studio te verlaten. De brandweerman die naast mij stond verkneukelde zich: “mij kan hij niet wegsturen”. Na de opname ging ik terug naar het omroepkwartier waar ik onmiddelijk bij chef Jan van der Does werd geroepen: “Wat was er in Santbergen aan de hand?” “Gewoon een drama-opname van de VARA”, zei ik. Even later werd ik ook bij Arie van den Dool, de chef van Van der Does, ontboden en werd mij weer hetzelfde gevraagd.

Ik heb begrepen dat Van den Dool toen een officieel protest heeft ingediend bij de VARA. Hij mocht, zo vond hij, zijn personeel niet aan dergelijke zaken blootstellen. Dat enkele jaren later de EO weigerde homoseksuele medewerkers van de NOS bij hun programma’s te laten werken mocht kennelijk wél, dáár kon de NOS zijn personeel wél aan blootstellen, en daar had IK nou moeite mee!”

Decorontwerp The Basement (VARA)- Dorus van der Linden

Op de tekeningen staat twee maal hetzelfde kelder-appartement waar het in het stuk om draait. Twee mannen vechten om het appartement en een vrouw, waarbij de inrichting en aankleding van het appartement verandert naarmate de een of de ander de overhand krijgt. 

Uit de depots: basisdecor 1951

Een van de doelen van het project ’50 jaar tv-decor’ is het veilig stellen van erfgoed van decorontwerpers. Het veiligste is wat dat betreft de kelder van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en daar zijn dit jaar bijvoorbeeld de archieven van Freek Biesiot en Peter Zwart ondergebracht.

Maar Beeld en Geluid en voorheen het Omroepmuseum hebben in de loop van de jaren natuurlijk veel meer materiaal verzameld via decorontwerpers, programmamakers en andere omroepmedewerkers. De komende weken ga ik daarom in de depots en catalogi inventariseren wat er precies aanwezig is op het gebied van decorontwerp.

De eerste ‘vondsten’ zijn veelbelovend. Zo lag tussen een stapel plattegronden van studio Irene en de Ambachtsschool de werktekening van Peter Zwart voor zijn basisdecor; een set van wanden, deuren, ramen en andere delen waarmee een veelvoud aan decors gebouwd konden worden.

 

12 punten

This slideshow requires JavaScript.

Ja, het liedje was wellicht wat saai, maar wat zag het er goed uit! De Belgische regisseur Hans Pannecoucke creeërde een intiem rustpunt in een visueel overweldigende spektakelshow en zijn bijdrage aan het onverwachte succes van het nummer “Calm After the Storm” is niet te onderschatten. Pannecoucke maakte de inmense ruimte kleiner door veel zwart te laten, dicht om de artiesten heen te cirkelen, hij gebruikte zeer weinig shotwissels en de zwart-witte animaties op vloer en achterwand paste mooi bij de tekst en sfeer. In veel andere registraties vielen de zangers en zangeressen in het niet bij de fantastische lichtshows, het vuurwerk/rook, de graphics op vloer, achterwand en vierkante stellage, dansers, rolschaatsers, trampolines, wip-waps en overweldigende totaalshots. Dat had de Nederlandse inzending allemaal niet nodig. Een goed liedje, passende vormgeving (ook de stijlvolle jurk van Claes Iversen!) en een perfecte registratie leverde helaas geen eerste plaats, maar toch een resultaat waar de betrokkenen tevreden over mogen zijn.

Zie verder:

Eurodisco design

De set van het Songfestival bestaat dit jaar uit een diamantvormig raster van kubussen en een drukgevoelige LED-vloer die beide vooral dienen als schermen voor graphics en licht. Het ontwerp is van de Deense decorontwerper Claus Zier, die veel tv-shows en Deense Songfestivals vorm heeft gegeven en lichtontwerper Kasper Lange. Bij de Olympische Winterspelen zagen we ook al een vloer-als-scherm en dat levert echt mooie beelden op, zeker als daar iemand overheen danst of rolschaatst en daarmee de ‘projectie’ beinvloedt. Het doet me denken aan de archetypische showtrap die stap voor stap aan gaat en de discovloer uit Saturday Night Fever, maar dan in het extreme doorgevoerd. Wat vinden jullie ervan?

discoMeer lezen over het decor van het Eurovisie Songfestival:

AANVULLING: Zoals Guus Verstraete al tijdens de uitzending aan Conrad Maas doorbelde, komt het fantastische podium uit Nederland. Bekijk ook zeker even onderstaand filmpje waarin Claus Zier en producent Per Zachariassen het decor, de materialen en de techniek toelichten.

Foto’s afscheidsfeest Jan P. Koenraads

Freek Biesiot stuurde deze foto’s uit 1978 van het afscheidsfeest van Jan P. Koenraads. Van Koenraads zijn (net als van veel andere decorontwerpers) maar een paar tekeningen bewaard gebleven. Freek bewaarde enkele schetsen en incidenteel komen er via programmamakers of omroepmedewerkers nog tekeningen naar boven. Op de overzichtspagina van Jan P. Koenraads op deze site kan je zien wat er tot nu toe gevonden is aan werk van Koenraads en waar dat bewaard wordt en/of te zien is. Ken je iemand die nog werk van Koenraads of een andere decorontwerper aan de muur heeft hangen? Laat van je horen!

Nieuw decor RTL Nieuws

Een nieuw decor is voor kijkers altijd wennen. Het oude decor was toch prima? Maar wat je als kijker niet altijd ziet, is dat een nieuw decor soms maar een onderdeel is van een veel grotere verandering. Bij de nieuwe huisstijl, decors en leaders van de NOS in 2005 hoorde een grondige reorganisatie van de tv-, radio en internetredacties. En zo is er bij RTL Nieuws aanstaande maandag ook meer veranderd dan alleen het decor en daarom duurt het ook allemaal wat langer dan verwacht. Marc Schreuder blogte op 11 april dat er al ‘een paar jaar gekauwd’ was op het besluit om nieuwsstudio 9 grondig te verbouwen. Tussen 2012 en nu werd alles vervangen, van de techniek in de studio tot en met de plopkappen van de verslaggevers. Ook hier ging dat gepaard met een reorganisatie van de werkwijze van de redactie. Op 3 april zou dan alles voor het eerst in gebruik en in beeld komen, maar helaas moesten we toch nog even wachten.

Over de nieuwe vormgeving schrijft Schreuder het volgende: “We vroegen de Britse ontwerper Mark Porter ons te helpen dat nieuwe RTL Nieuws een look-and-feel te geven. Zijn oplossing was even simpel als geniaal. Alle content die RTL Nieuws maakt, kun je zien op apparaten die er in de basis hetzelfde uitzien. Ze hebben randen, kaders. ‘Frames’ in goed Engels. En die frames werden het uitgangspunt van alles. Het nieuwe logo komt eruit voort, net als het decor in de studio en de vormgeving in de leaders.”

Mark Porter is afkomstig uit de gedrukte en digitale media, hij is onder meer artdirector van The Guardian. In een persbericht van RTL zegt hij: “Veel tv-vormgeving zit nog vast in de jaren tachtig. We gingen op zoek naar een fris idee.” Dat frisse idee bestaat een aantal zeer grote, door tablets en Apple-producten geinspireerde schermen waar de nieuwslezers hun presentatie met de nieuwste high-tech snufjes gaan uitbreiden. Porter werkte samen met Dylan Griffith die bij MTV en een tv-station in Wales ervaring opdeed met ‘broadcast branding’. Voor beide ontwerpers is de RTL Nieuws-studio het eerste decorontwerp.

Eerste foto van het nieuwe  RTL Nieuws-decor, via rtl.nl

Eerste foto van het nieuwe RTL Nieuws-decor, via rtl.nl

Vergelijkingen tussen het decor van het NOS journaal en het nieuwe RTL Nieuws liggen natuurlijk voor de hand. Na de laatste restyling van de NOS kreeg Schreuder van een journalist de vraag of RTL Nieuws dan nu ook met een nieuw decor zou komen. Schreuder: “Geïrriteerd vertelde ik hem dat wij niet iets doen omdat de concurrent beweegt.” Ik kan me goed voorstellen dat Schreuder moe wordt van die veronderstelling en een journaal voor een commerciele zender en voor een nationale omroep is een beetje als appels met peren vergelijken. Toch zijn het elkaars grootste concurrenten, dat geeft Schreuders toe.

Welk nieuwsprogramma is kwalitatief het beste en welk programma heeft het mooiste decor? Het antwoord is niet zo relevant. Als de een een steekje laat vallen, pakt de ander die gelijk op. Zo houden ze elkaar in evenwicht en hebben wij twee kwalitatief sterke en mooie nieuwsprogramma’s.

De nieuwe vormgeving komt maandag 5 mei om 19.30 op televisie.

Meer info:

 

Dossier Freek Biesiot

Op de website van Beeld en Geluid is een dossier te vinden over Freek Biesiot en zijn archief dat nu beheerd wordt door het instituut. Met dossiers brengt Beeld en Geluid onderwerpen of makers onder de aandacht van een breed publiek. Het dossier van Freek bestaat uit een filmpje, artikelen en een selectie beeldmateriaal uit zijn archief van decortekeningen, maquettes en ander programmamateriaal. Via deze link is het dossier te vinden: http://www.beeldengeluid.nl/freekbiesiot

20140424-113132.jpg