achterdoek door Peter van Oostrum (Hollandse Handen)

Toeval bestaat niet. Maandag bracht ik het achterdoek dat tijdens de tentoonstelling I go walking in your landscape op de videovloer in Museum Hilversum hing weer terug naar Hollandse Handen en op dezelfde dag meldt de maker van dit doek, Peter van Oostrum zich!

Nu de tentoonstelling voorbij is, licht ik nog even toe wat er te zien was en waarom. Twee etages van de drie etages in het museum waren voor fotograaf Kim Boske. In tegenstelling tot een ‘gewone’ foto, die in de regel een heel kort moment in tijd en een heel specifiek perspectief weergeeft – bouwt zij haar beelden laag voor laag op uit meerdere foto’s. Zo schildert ze als het ware met fotografie en versmelten tijd en ruimte met elkaar.

Zeer bijzonder is haar recente videowerk, wat in Museum Hilversum voor het eerst te zien was. Deze bewegende foto’s zijn gelaagde beelden die door toevoeging van videoprojectie een magische uitwerking hadden op bezoekers. De titel van de tentoonstelling I go walking in your landscape ontleenden we aan een van haar fotoseries gemaakt in Amsterdamse stadsparken. Tijdens wandelingen door die parken maakte ze op meerdere momenten en op verschillende plaatsen foto’s die ze versmolt tot één beeld. Zo respresenteert ze de gehele wandeling in één beeld.

Die gedachte, het visualiseren van een wandeling door de natuur, een ervaring in tijd en ruimte, nam ik vervolgens als uitgangspunt voor de kelderverdieping, de videovloer. Daar was de afgelopen jaren al regelmatig videokunst te zien (uit de collectie van LIMA) en nu wilde ik een combinatie maken van videokunst en mediavormgeving. Mediavormgeving is door de aanwezigheid van de media en de media-afdeling van de HKU natuurlijk een typisch Hilversumse discipline en hoort daarom thuis in Museum Hilversum.

Het werk Mastering Bambi (2010) van Persijn Broersen en Margit Lukács is een digitale remake van enkele scenes uit Disney-klassieker Bambi uit 1942. De makers voeren de kijker mee door het bos dat opnieuw is opgebouwd uit digitaal bewerkte foto’s van bestaande bomen, rotspartijen en andere elementen. De ‘platte’ beelden staan als in een virtuele kijkdoos op verschillende afstanden waardoor diepte ontstaat. In hun lezing afgelopen weekend bij Museum Hilversum lieten Broersen en Lukács zien dat die werkwijze terugverwijst naar de analoge opnamemethode waarmee in 1942 de bos-scenes tot stand kwamen (zie: Walt Disney’s Bambi: The Magic Behind the Masterpiece). Door subtiele afwijkingen van het origineel, een nieuw score met vervreemende dissonanten, maar bovenal door de hoofdrolspelers weg te laten, ontdoen Broersen en Lukács Bambi van de wat naieve, romantische visie van Disney op de natuur en worden andere interpretaties mogelijk.

Een beeld uit Mastering Bambi van Broersen & Lukács (2010)

De makers van Mastering Bambi plaatsen de achtergrond en de ‘background art’ op de voorgrond. Het achterdoek van Peter van Oostum hing in de tentoonstelling zodoende bij dit werk. In de televisiestudio vormt een doek als dit de achterste laag, de achterzijde van de kijkdoos. Door er lagen voor te plaatsen, zoals wat boomstammen, takken en struikjes, wordt de televisiestudio op het beeldscherm een bos. En net als het bos in Disney’s Bambi, is het bosdoek van Van Oostrum een geidealiseerd beeld. De blaadjes zijn groener, het licht valt precies goed en van mensen geen spoor te bekennen.

Tegenover het achterdoek en Masting Bambi speelde een langwerpige animatie van Jacco Olivier. Olivier begon als schilder, raakte geïnteresseerd in animatie en heeft nu veel succes met zijn geschilderde animaties. Het werk Cycle is een visualisatie geïnspireerd door een fietstocht vanuit een stad naar de natuur. Het landschap is opgebouwd is uit verschillende verflagen die elkaar overlappen en elk in hun eigen tempo voortbewegen. Het landschap waar Olivier ons in meeneemt, wordt steeds abstracter. Eindigt de tocht in het heelal, onder water of bewegen we ons op het laatst op moleculair niveau? Net als bij Mastering Bambi heeft de kijker de vrijheid om zelf betekenis te geven aan hetgeen hij of zij ziet.

Cycle van Jacco Olivier (2012). Foto door Todd Johnson.

Titelrol van Ton Holst voor Een land waard om in te leven (1977). klik op de afbeelding voor de grote versie

Cycle van Jacco Olivier deed me denken aan de titelrol van Ton Holst voor het tv-programma Een land waard om in te leven uit 1977. De overeenkomsten zijn evident: het langwerpige formaat, de kleuren, de voorstelling en ook de grote variatie aan verftechnieken die Olivier en Holst gebruiken. De titelrol van Holst hing in de tentoonstelling helemaal uitgerold, maar eigenlijk is het ook een animatie. Op een titelrolapparaat werden dit soort rollen voor de camera afgedraaid door de toneelmeester. Ondanks dat het met de hand beschilderen en kaligraferen van zo’n titelrol veel werk was, was deze werkwijze vele malen sneller en goedkoper dan een animatie maken op film. En de digitale technieken die Olivier gebruikt waren er in 1977 natuurlijk nog niet. Op het scherm zagen de kijkers de titelrol langzaam aan zich voorbij trekken, maar in de tentoonstelling moesten bezoekers er zelf langs wandelen voor dat effect.

Last but not least was er in de knusse ruimte onder de trap een bijzonder spel te spelen van Pietro Parisi die daarmee afgelopen jaar afstudeerde aan de HKU opleiding Game Design. Parisi liet zich bij het ontwerpen van Bosqo inspireren door de gedachte dat een ontwerper een tuinier is (naar Brian Eno’s tekst ‘The composer as gardener’). Een klassieke architect bedenkt van te voren precies wat de uitkomst moet zijn en werkt daar vervolgens naar toe, maar een tuinier plant de basiselementen, laat ruimte aan het toeval en aan organische processen en stuurt daarna alleen een beetje bij. Zo creeërde Parisi een virtueel eiland met een eigen ecosysteem. Hij stelde de basisvormen en de regels vast, maar het eiland is telkens wanneer je het spel start anders van vorm en de bomen volgen hun eigen set van regels.

De speler krijgt een controller in handen en moet zelf op ontdekkingstocht, er zijn geen doelen of regels. Het dwalen over het gestileerde eiland is beloning an sich doordat kleuren, bomen en klanken continue veranderen. De speler wandelt door een muzikale tuin. Na verloop van tijd ontdekt de speler de lichtbundels met dennenappels die hij of zij vervolgens zelf weer kan planten. De speler kan op deze manier enige invloed uitoefenen op het ecosysteem van het eiland. In Bosqo kan je een virtuele wandeling maken en virtueel tuinieren.

This slideshow requires JavaScript.

Het werk van Kim Boske en de videokunst en mediavormgeving maken deze week plaats voor de World Press Photo (13-12-2014 t/m 7-1-2015) en daarna volgt Show me the news (14-1-2015 t/m 22-3-2015) waarin weer veel audiovisuele vormgeving te zien is.